Viola tricolor L. of driekleurig viooltje

Driekleurig viooltje komt in Europa met diverse ondersoorten plaatselijk algemeen voor, van Lapland tot aan de Middellandse Zee en ook in Siberie. Het plantje is meestal eenjarig en bloeit van mei tot oktober. Er worden geen hoge eisen aan de grondsoort gesteld. In Nederland komt driekleurig viooltje voor op akkers, heidegronden en in de duinen.

Met een beetje fantasie heeft de bloem van driekleurig viooltje de vorm van een gezichtje. Een kleurrijk, vlinderachtig gezichtje, dat je aankijkt en je lijkt toe te lachen. Dit komt doordat de vijf zachtgekleurde kroonbladen een tweezijdig symmetrisch geheel vormen. Bovendien maakt de stengel vlak onder de bloem een sterke buiging, net als de hals van een zwaan, waardoor de bloem verticaal komt te staan.

Het onderste kroonblad heeft een naar achter wijzende bloembuis, de spoor. Deze is gevuld met nectar. Handig want de bloem is niet geschikt voor zelfbestuiving. De donkere streepjes op de kroonbladen wijzen de bestuivende insecten de weg naar de voorraad nectar.

Het culinair gebruik van driekleurig viooltje beperkt zich meestal tot de toepassing van de bloemen om, al dan niet fijn besuikerd, koude gerechten mee te versieren, bijvoorbeeld ijs of cake. Veel bekender is de toepassing als geneeskruid. Bij oude vermeldingen was het vaak niet duidelijk om welke viooltjessoort het ging.  Dodoens (1554) schreef als een van de eersten een duidelijke verhandeling over driekleurig viooltje. Opvallend is dat het bij veel auteurs als geneeskruid voor kinderen wordt gezien.

Driekleurig viooltje is gemakkelijk uit zaad op te kweken.